LỜI NÓI ĐẦU

Tư vấn Sức khỏe tâm thần-VTC1

Sức khỏe tâm thần và Bệnh tâm thần

Quý vị và các bạn thân mến!

Sức khoẻ là vốn quý nhất của con người và được Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa như sau:

Sức khoẻ không chỉ là sự vắng mặt của bệnh tật, mà còn là trạng thái hoàn toàn thoải mái về thể chất, tâm thần và xã hội. Như vậy sức khoẻ của con người gồm 3 thành phần:
- Về mặt thể chất: cơ bắp cường tráng, các cơ quan nội tạng bình thường.
- Về mặt tâm thần: hoàn toàn minh mẫn, có ý chí, có nghị lực.
- Về mặt xã hội: thích ứng với cộng đồng trong một môi trường lành mạnh, trong sạch.
Ba thành phần này quan hệ mật thiết với nhau, khi bị một bệnh cơ thể nặng, hay kéo dài, thường có rối loạn tâm thần kèm theo. Ngược lại những bệnh nhân bị bệnh tâm thần lâu ngày đều có những rối loạn cơ thể.
Trong các rối loạn tâm thần, như lo âu, trầm cảm đều có những triệu chứng của rối loạn cơ thể như rối loạn thần kinh thực vật, nội tạng. Ngược lại những bệnh cơ thể thường có rối loạn tâm thần như buồn phiền, lo âu, cáu gắt, uể oải …
Sức khoẻ tâm thần và sức khoẻ xã hội có mối liên quan mật thiết với nhau. Vì vậy, nhiều rối loạn được gọi chung là rối loạn tâm lý – xã hội, như nghiện ma tuý, nghiện rượu, rối loạn hành vi của thanh thiếu niên, các rối loạn liên quan đến stress. Ngoài các rối loạn tâm lý – xã hội, còn liên quan đến tính ổn định chính trị, và an toàn xã hội, chính vì thế mà hiện nay Chính Phủ nhiều nước trên thế giới rất quan tâm đến Sức khoẻ tâm thần và có chính sách quốc gia đặc biệt với Sức khoẻ tâm thần.

   Sức khỏe tâm thần  được định nghĩa như sau ( theo Tổ chức Y tế thế giới) : Sức khỏe tâm thần là một trạng thái thoải mái trong đó cá nhân thực hiện được những năng lực của mình, có thể ứng phó với với biến động của cuộc sống, làm việc một cách có hiệu quả và có khả năng đóng góp cho cộng đồng xã hội. 

Nói tóm lại một người có sức khỏe tâm thần tốt là người có một thế giới quan lành mạnh và có những quyết định phù  hợp trong cuộc sống.

  Sức khỏe tâm thần do hệ thần kinh trung ương đảm nhiệm. Hệ thần kinh có 2 chức năng đó là chức năng thông thường và chức năng cao cấp. Những chức năng thông thường thì chi phối vận động, cảm giác, phản xạ và dinh dưỡng. Những chức năng cao cấp của hệ thần kinh là: cảm giác, tri giác, ý thức, chú ý, trí nhớ, tư duy, tưởng tượng..,Khi người bệnh bị rối loạn chức năng cao cấp của hệ thần kinh thì người ta có những biểu hiện bệnh lý và những biểu hiện ấy được gọi là những biểu hiện của rối loạn tâm thần.

Thưa quý vị và các bạn!
Khi một người bị mắc một bệnh tâm thần nào đó: nhất là bệnh tâm thần phân liệt biểu hiện bệnh là những lời nói linh tinh hay nói về ma quỷ thần thánh, đặc biệt họ cho rằng thần thánh, ma quỷ nhập vào linh hồn họ. Vì vậy họ trở thành sứ giả của thánh thần, ma quỷ. Những hành động của họ trở lên dị kỳ, khó hiểu bởi họ làm những việc ấy là theo sự chỉ dẫn, mắch bảo của ma quỷ, thần linh.
Dân tộc Việt Nam ta và một số dân tộc khác trên thế giới quan niệm rằng: con người có hai phần phần hồn và phần xác. Khi con người chết chỉ phần xác mất đi còn phần hồn vẫn lưu lại ở đâu đó trong thế giới: “thác là thể phách, còn là tinh anh”. Từ những quan niệm đó, khi bệnh nhân mắc bệnh tâm thần ví dụ bệnh tâm thần phân liệt (vì đây là bệnh phổ biến chiếm khoảng 1% dân số) người bệnh thường nói về chủ đề ma quỷ hay nghe được tiếng nói của người âm. Gia đình thấy bệnh nhân hay nói về chủ đề ma quỷ thần linh, thậm chí người bệnh còn cho rằng: thánh thần hoặc linh hồn của người đã chết nhập vào họ. Bởi vậy gia đình bệnh nhân nghĩ rằng bệnh nhân bị ma làm. Vì vậy điều đầu tiên mà gia đình thường làm là tìm một thầy cúng nào đó cao tay có thể bắt được con ma đang nhập vào người thân họ.
Chỉ khi nào bệnh nhân có những cơn đập phá, tấn công người thân, gây rối trong gia đình và xã hội hoặc bệnh nhân nhịn ăn nhiều ngày hay có hành vi tự sát thì lúc ấy gia đình mới đưa bệnh nhân đến các cơ sở chuyên khoa tâm thần để điều trị. Bệnh nhân đến với các thày thuốc chuyên khoa tâm thần ở thời điểm này thường là bệnh biểu hiện rất rầm rộ và một trạng thái kiệt sức vì một thời gian dài bệnh nhân ăn, ngủ kém.
Với những lí do trên, tác giả muốn khuyến cáo bạn đọc rằng: Bệnh tâm thần cũng là một bệnh như bao bệnh lí khác, nguyên nhân là do rối loạn chức năng các chất trong não. Bệnh nhân phải được chữa trị bởi các thày thuốc chuyên khoa tâm thần. Có như vậy, bệnh nhân tâm thần mới được chăm sóc và điều trị đúng phương pháp.
"Không có sức khỏe tâm thần thì không có sức khỏe" đó là câu nói của tổ chức y tế thế giới nhân ngày sức khỏe tâm thần thế giới mồng 10 tháng 10 hàng năm.

ThS.Bs Đinh Hữu Uân- Thành viên Hiệp hội tâm thần Mỹ- APA

ThS.Bs Đinh Hữu Uân- Cuộc sống thường ngày VTV1
Các bạn có thể tham khảo về các bệnh tâm thần thường gặp tại đây
Liên hệ điều trị
Thạc sĩ- Bác sĩ: Đinh Hữu Uân 0913511475